Świąteczna EduAKCJA – Przepisy na zdrowe dania dla diabetyków – część 1.

Wszyscy z niecierpliwością czekamy na nadejście świąt Bożego Narodzenia. To magiczny czas spotkań z bliskimi i chwili oddechu od codzienności przy świątecznym stole.

Dla diabetyka Wigilia i Boże Narodzenie to okres wielu pokus kulinarnych. Tyle smakowitych potraw, często przygotowywanych raz w roku na tę szczególną okazję.  Co zrobić, aby święta były smaczne i zdrowe?

Jakie dania mogą jeść diabetycy?

Okazuje się, że Wigilia cukrzyka może być całkiem przyjemna. Nasz dietetyk, mgr Joanna Wójcik, przygotowała całe wigilijne menu specjalnie dla diabetyków. Jej przepisy na zdrowe, świąteczne dania będziemy publikować cyklicznie, aż do świąt. Zapraszamy do lektury i szukania inspiracji na nadchodzące święta!

Wigilijne menu dla diabetyków – przepisy na tradycyjne polskie potrawy.

Jako pierwsza propozycja –  bywalec wigilijnego stołu, czyli barszcz czerwony z uszkami. Barszcz z uszkami powinien być przygotowany z domowego zakwasu buraczanego lub z surowych buraków (tzw. barszcz naciągany), a uszka w nim z ciasta pełnoziarnistego np. z mąki orkiszowej pełnoziarnistej. Nie przesadzaj z ich ilością –  nałóż sobie symbolicznie 2-3 uszka.

Składniki na barszcz:

• 1 litr domowego zakwasu z buraków lub wywaru buraczanego bez gotowania
• 1 mała cebula
• 1 mała marchew
• 1 plaster selera korzeniowego
• 1 łodyga selera naciowego
• korzeń pietruszki
• 20g grzybów suszonych
• 2 ząbki czosnku
• 1 łyżka masła extra
• 1 łyżka ziarnistego pieprzu
• kilka ziaren ziela angielskiego
• 1 łyżeczka majeranku
• 2-3 listki ziela laurowego
• 2-3 listki lubczyku

Składniki na uszka:

• 240g mąki pszennej lub orkiszowej typ 1850
• 1 jajko
• 1 łyżka oleju
• około szklanki bardzo ciepłej przegotowanej wody
• 100 dag suszonych grzybów
• 1 łyżka masła
• 1 cebula
• sól, pierz

Przygotowanie barszczu:

1. Osobno przygotuj zakwas lub barszcz „naciągany”: surowe buraki trzemy na wiórki, zalewamy przegotowaną zimną wodą i pozostawiamy na noc, następnego dnia odcedzamy, a wywar podgrzewamy bez zagotowywania, doprawiamy do smaku sokiem z cytryny, solą i pieprzem;
2. Na dnie garnka rozgrzej łyżkę masła, wrzuć twarde warzywa (marchewki, pietruszkę, selera) i podsmażaj 2-3 minuty; zalej warzywa 1l gorącej wody i gotuj ok. 20 minut, a następnie dodaj laskę selera naciowego, opaloną nad palnikiem cebulę, czosnek, garść namoczonych wcześniej suszonych grzybów oraz przyprawy i gotuj (na małym ogniu, pod przykryciem) kolejne 20 minut lub dłużej, do czasu aż warzywa będą miękkie.
3. Wywar warzywny odcedź na sicie, grzyby możesz podawać razem z gotowym barszczem, dodaj zakwas buraczany lub przygotowany wcześniej wywar buraczany, podgrzewaj jeszcze razem na małym ogniu przez ok. 20 -30 minut, pilnuj, aby barszcz się nie zagotował!
4. Barszcz nabiera mocy z czasem – najlepszy jest na 2-3 dzień po ugotowaniu.

Przygotowanie uszek:

1. Grzyby umyj i odcedź na sicie. Zalej wodą i odstaw na noc.
2. Na drugi dzień gotuj do miękkości w tej samej wodzie (odcedzonej, pozbawionej osadu). Po ostudzeniu drobno posiekaj. Drobno pokrojoną cebulkę podduś na maśle, dodaj posiekane grzybki i dopraw do smaku.
3. Wszystkie składniki ciasta dokładnie zagnieć, rozwałkuj na cienki placek, wykrawaj kwadraty o wymiarach 5×5 cm. Nakładaj farsz na ciasto i lep w kształcie uszka.
4. Każdą porcję ugotuj w lekko osolonej wodzie około 3 min od wypłynięcia.

Alternatywą dla wigilijnego barszczu z uszkami może być podawana w niektórych domach zupa grzybowa. To w naszej kulturze dosyć ciężkostrawne danie.  Jak zatem przygotować zupę grzybową w sposób przyjazny dla diabetyków ? Zupę grzybową przygotowujemy jak inne zupy, tzn. z wykorzystaniem świeżej włoszczyzny. Warzywa gotuj jak najkrócej, aby nie były rozgotowane, nie używaj żadnych kostek rosołowych, przypraw typu Vegeta itp., tylko naturalne przyprawy i zioła. Zupy nie zagęszczamy mąką ani zasmażką.

Składniki:

• 100 g suszonych grzybów (borowików lub podgrzybków)
• pęczek włoszczyzny
• 2 ząbki czosnku
• cebula
• 4 kulki ziela angielskiego
• 2 liście laurowe
• 2-3 liście lubczyku
• sól
• pieprz
• makaron durum
• śmietana 12% lub jogurt naturalny
• natka pietruszki

Przygotowanie:

1. Grzyby umyj i odcedź na sicie. Zalej wodą i odstaw na noc.
2. Następnego dnia przygotuj wywar warzywny – włoszczyznę umyj, obierz, pokrój w paski lub niezbyt drobną kostkę, wrzuć do wrzącej wody, dodaj opaloną na gazie cebulę, dołóż przyprawy i zioła, zagotuj.
3. Grzyby odcedź (nie wylewaj wody z moczenia grzybów) i dodaj do wywaru warzywnego. Wodę z grzybów delikatnie dolej do zupy – ale tak, aby osad z dna się do niej nie dostał. Całość gotuj na wolnym ogniu przez ok. 45 minut i na koniec dopraw do smaku solą. Przed podaniem zupę przecedź przez sitko lub gazę, a grzyby pokrój w paseczki.
4. Makaron durum ugotuj al’dente, wyłóż małą garść na talerz i zalej zupą, dodaj kleks śmietany 12% lub jogurtu naturalnego, porcję zupy posyp sporą ilością natki pietruszki.

Kolejna nasza propozycja to pozycja obowiązkowa na polskim wigilijnym stole. Pierogi z kapustą i grzybami to tradycyjna potrwa, która gości w wigilię w wielu domach. Nasza wersja powstała specjalnie z myślą o diabetykach. To pierogi z kapustą i grzybami z ciasta pełnoziarnistego np. z mąki orkiszowej pełnoziarnistej. Pamiętaj, zjedz symbolicznie 1-2 małe pierożki, nie polewaj ich tłuszczem.

Składniki na 3-4 porcje:

• 240g mąki pszennej lub orkiszowej typ. 1850
• 220g wiejskiej kapusty kiszonej
• 1 cebula
• 1 łyżeczka masła do duszenia cebuli
• 100g suszonych grzybów
• 1 łyżka oleju rzepakowego

Przygotowanie:

1. Mąkę wysyp do miski, dodaj olej i ciepłą wodę (objętość o połowę mniejsza niż mąki). Wyrób ciasto, gdy będzie za twarde dodaj wodę, gdy za kleiste – mąkę.
2. Zagniecione ciasto odstaw na chwilę pod ściereczką.
3. Kapustę ugotuj z grzybami. Cebulę podduś i wymieszaj z kapustą. Dopraw farsz według uznania.
4. Rozwałkuj ciasto, wycinaj pierogi, nakładaj farsz i dokładnie zamykaj. Gotuj we wrzątku około 3 minuty od wypłynięcia.

Wigilijnej kapusty z grochem próbował chyba każdy. To wyjątkowy przysmak przygotowywany specjalnie raz w roku. Co jest najważniejsze w przygotowaniu kapusty z grochem? Aby jej nie rozgotować. Nie dodawaj do dania zasmażki. Diabetyku pamiętaj, że każdą potrawę wigilijną próbujemy w symbolicznej ilości.

Składniki:

• 500 g grochu łuskanego suchego
• 1 kg kapusty kiszonej
• 3 cebule średniej wielkości
• 3 łyżki oleju
• 2 listki laurowe
• 5 ziaren ziela angielskiego
• płaska łyżeczka kminku
• szczypta pieprzu

Przygotowanie:

1. Porządnie przepłucz groch na sicie, a następnie zalej groch zimną wodą i odstaw na noc pod przykryciem.
2. Na drugi dzień odlej wodę z namaczania grochu i przepłucz go raz jeszcze, wsyp do garnka i zalej świeżą wodą, gotuj aż będzie miękki ( ok. 1 godz.) (groch nie może się rozpadać).
3. Podczas gotowania grochu przygotuj kapustę kiszoną – odciśnij ją i posiekaj, wrzuć do garnka i zalej wodą (ok. 2 szklanki), dodaj zioła, gotuj pod przykryciem 30 min.
4. Cebulę posiekaj i przyrumień osobno na rozgrzanym oleju.
5. Przygotowane składniki wymieszaj razem.

Nam już zapachniało świętami. Niedługo  kolejna porcja świątecznych przepisów dla diabetyków. Zapraszamy do skorzystania z naszych świątecznych propozycji na bezpieczne dania przygotowane przez dietetyka.

Przepisy świąteczne zostały przygotowane przez dietetyka mgr Joannę Wójcik.